ΓΝΩΡΙΜΙΑ - ΕΠΑΦΗ

Το ιστολόγιο Πενταλιά πήρε το όνομα
από το όμορφο και ομώνυμο χωριό της Κύπρου.
Για την επικοινωνία μαζί μας
είναι στη διάθεσή σας το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο:
[email protected]

dimanche 22 juin 2025

Ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή


 

Η Μέση Ανατολή φλέγεται. Το Ισραήλ με την απόλυτη στήριξη των Αμερικανών αλλά και γενικότερα της Δύσης, επιτέθηκε ενάντια στο Ιράν με πρόσχημα το πυρηνικό του πρόγραμμα.  Θυμάται κανείς ότι το ίδιο πρόσχημα, για μαζικά όπλα καταστροφής, χρησιμοποιήθηκε και για την αμερικανική εισβολή  στο Ιράκ.

Ο Τραμπ, ο ειρηνοποιός, που βρίσκεται πίσω από την επίθεση εναντίον του Ιράν, διότι χωρίς το δικό του πράσινο φως δεν θα γινόταν η ισραηλινή επίθεση, είναι αυτός που στο παρελθόν κατάγγειλε τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας αυτής που είχε υπογράψει ο Ομπάμα και είχε αποδεχτεί τόσο η Ευρώπη όσο και γενικότερα η διεθνής κοινότητα. Στην πραγματικότητα ο στόχος των Αμερικανών είναι τα πετρέλαια του Ιράν, τα οποία εθνικοποίησε η ισλαμική επανάσταση. Οι Αμερικανοί δεν ελέγχουν τα πετρέλαια της Βενεζουέλας που είναι η πρώτη χώρα σε αποθέματα στον κόσμο και αυτά του Ιράν που είναι η τέταρτη χώρα σε αποθέματα. Αν προστεθεί και η Ρωσία που είναι η έκτη χώρα σε αποθέματα, αντιλαμβάνεται κανείς τη σημασία που έχει για τις ΗΠΑ ο έλεγχος του Ιράν.

lundi 16 juin 2025

Ο νέος κόσμος που ανατέλλει

 

Ζούμε σε μια εποχή επιτάχυνσης της Ιστορίας με ραγδαίες αλλαγές σε όλους τους τομείς της ανθρώπινης ζωής και της ανθρώπινης δραστηριότητας. Ο νέος κόσμος που ανατέλλει δεν θα μοιάζει με τις προηγούμενες εποχές της Ιστορίας που είχαν μια διάρκεια και μια κάποια σταθερότητα. Έχουμε εισέλθει σε μια νέα εποχή που τίποτε δεν θα είναι πια σταθερό για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η τεχνολογία δεν κάνει βήματα, αλλά άλματα. Και η ανθρώπινη σκέψη δεν προλαμβάνει να συνειδητοποιήσει τις αλλαγές, ούτε να τις αναστοχαστεί, επειδή επικαλύπτονται από νέες. Απέναντι στο τεχνολογικό άλμα δημιουργείται ένα φιλοσοφικο και ηθικό κενό.

vendredi 6 juin 2025

Πανεπιστημιακοί καταγγέλλουν τη γενοκτονία στη Γάζα

 

Τριάντα καθηγητές Πανεπιστημίων στην Κύπρο καταγγέλλουν τη γενοκτονία στη Γάζα – Δείτε τη λίστα

 

Τη θηριωδία σε βάρος των αμάχων της Γάζας, οπού χιλιάδες έχασαν τη ζωή τους και εκατομμύρια λιμοκτονούν -μεταξύ των οποίων 14.000 βρέφη- καταδικάζουν 30 πανεπιστημιακοί καθηγητές της Κύπρου. Παράλληλα, καταγγέλλουν τη στάση της Κυπριακής Δημοκρατίας απέναντι στο Ισραήλ, το οποίο αποκαλούν δολοφόνο, υποδεικνύοντας ότι παραγνωρίζεται η ιστορία του νησιού μας και της 50ετούς κατοχής του.

Ο Οδυσσέας και τα νέα δεδομένα του κυπριακού πολιτικού συστήματος

 

Η είσοδος στην κυπριακή πολιτική ζωή του Οδυσσέα Μιχαηλίδη σηματοδοτεί μια πολιτική εξέλιξη  που ενδεχομένως θα επηρεάσει τις ισορροπίες  του κυπριακού πολιτικού πολιτικού  συστήματος μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2026. Για την ώρα τουλάχιστον, φαίνεται ότι θα είναι το πιο σημαντικό νέο δεδομένο αυτών των εκλογών. Παρόλο που σε ένα τόσο ρευστό πολιτικό πεδίο πολλά μπορεί να συμβούν μέχρι τις βουλευτικές εκλογές του 2026.

Η κριτική που ασκείται στον Οδυσσέα Μιχαηλίδη από τη στιγμή που ανακοίνωσε την ίδρυση κόμματος, με στόχο την αποδόμηση και την απαξίωση του, δείχνει την ανησυχία που επικρατεί   στα συστημικά κόμματα αλλά και τις ευρύτερες δομές εξουσίας. Έπεσε  επάνω του όλο το κατεστημένο, ανήσυχο μήπως διαταραχτούν πολιτικές ισορροπίες δεκαετιών  που έφεραν την Κύπρο στα σημερινά  της χάλια.

jeudi 5 juin 2025

Ανευθυνότητα της κυπριακής κυβέρνησης και ειδικά του υφυπουργείου Πολιτισμού

 

Aσφαλώς η ελευθερία της έκφρασης είναι ιερή. Την ίδια ώρα όμως δεν μπορεί να υοθετείται η άποψη κάποιου, ή κάποιων, ως κρατική-εθνική πολιτική. Αυτή καθορίζεται από ρο Εθνικό Συμβούλιο, τη Βουλη, την κυβέρνηση, το πολιτικό σύστημα, τους θεσμούς της Πολιτείας.

Για το θέμα που προέκυψε με το βιβλίο της Μπιενάλε συμφωνώ με την επιστημονική άποψη του Κωνσταντίνου Γιαγκουλλή Κωνσταντίνος Γιαγκουλλής και την πολιτικο-ιδεολογική τοποθέτηση του Κώστα Γουλιάμου   Kosta Gouliamos .  Ασχολήθηκα και ο ίδιος με την Κυπριακή Διάλεκτο και είναι πολύτιμο μέρος του πολιτισμού μας και της γλωσσικής μας κληρονομιάς. Είναι όμως διάλεκτος, δεν είναι γλώσσα και διαφωνώ κάθετα με όσους προσπαθούν να την αναγάγουν σε γλώσσα που να αντικαταστήσει την ελληνική. Γι΄αυτό και στο παρελθόν συγκρούστηκα με την Άννα Φραγκουδάκη που υποστήριξε ό,τι η κυπριακή  διάλεκτος είναι γλώσσα και μάλιστα πλουσιότερη από την ελληνική!

Διαφώνησα και στο παρελθόν με τα διάφορα γλωσσάρια και συντάχτηκα με τον Λεωνίδα Γαλάζη όταν υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει την Ένωση Λογοτεχνών Κύπρου.

Θεωρώ πως ό,τι είναι εθνικό δεν είναι και εθνικιστικό. Αυτή η ισοπέδωση βοηθά την προέλαση της Ακροδεξιάς. Προτιμώ τις θέσεις των Τουρκοκυπρίων φίλων μου Σενέρ Λεβέντ και Οζ Καραχάν που λένε τα πράγματα με το όνομα τους. Την κατοχή, κατοχή, τον εποικισμό, εποικισμό, την εισβολή,εισβολή

 

mercredi 4 juin 2025

Απάτη με την τεχνητή νοημοσύνη

Τεχνητή Νοημοσύνη

Ελληνας καθηγητής αποκάλυψε απάτη με επιστημονικά άρθρα που είχαν δημιουργηθεί με AI

«Η ανεξέλεγκτη εξάπλωση δημοσιεύσεων ΤΝ ενδέχεται να υπονομεύσει σοβαρά την εμπιστοσύνη στην επιστημονική κοινότητα», τονίζουν οι ερευνητές


Τη συστηματική χρήση Τεχνητής Νοημοσύνης (GenAI) για τη δημιουργία και δημοσίευση επί σειρά ετών παραπλανητικών επιστημονικών άρθρων σε συγκεκριμένο ακαδημαϊκό περιοδικό, έφερε στο «φως» επιστημονική έρευνα του καθηγητή Διομήδη Σπινέλλη, του Τμήματος Διοικητικής Επιστήμης & Τεχνολογίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Αφορμή για την έρευνα ήταν η αποκάλυψη ότι ένα εξ ολοκλήρου κατασκευασμένο άρθρο αποδόθηκε ψευδώς στον συγγραφέα της μελέτης, δηλαδή τον ίδιο τον κ. Σπινέλλη.

Κύρια ευρήματα της έρευνας ήταν ότι από τα 53 άρθρα με τις λιγότερες βιβλιογραφικές παραπομπές που μελετήθηκαν, τα 48 φαίνεται να έχουν παραχθεί από Τεχνητή Νοημοσύνη.

Επιπλέον, πολλά άρθρα είχαν αποδοθεί ψευδώς σε ερευνητές από έγκριτα πανεπιστήμια, όπως Washington University, Texas A&M, University of California at Berkeley, USC Keck School of Medicine, HEC Montreal, University of Shanghai, George Mason University, DePaul University, Penn State.

Μάλιστα, σε δύο περιπτώσεις οι ψευδώς αναφερόμενοι ως συγγραφείς των άρθρων δεν ζούσαν όταν αυτά δημοσιεύτηκαν.

Η μελέτη [Spinellis, D. False authorship: an explorative case study around an AI-generated article published under my name. Research Integrity and Peer Reviev 10, 8 (2025)], προειδοποιεί για τους κινδύνους που απορρέουν από τη διάδοση τεχνητά παραγόμενων και ψευδώς αποδιδόμενων επιστημονικών άρθρων, τα οποία απειλούν τη φερεγγυότητα των ακαδημαϊκών δημοσιεύσεων και συνιστά μέτρα πρόληψης, όπως η ενίσχυση της ταυτοποίησης των συγγραφέων και η αναθεώρηση των πρακτικών αξιολόγησης της ερευνητικής παραγωγής.

«Χωρίς ουσιαστικά αντίμετρα, η ανεξέλεγκτη εξάπλωση δημοσιεύσεων ΤΝ ενδέχεται να υπονομεύσει σοβαρά την εμπιστοσύνη στην επιστημονική κοινότητα», καταλήγει η μελέτη.

Τα «εργαλεία« της έρευνας

Αξίζει να σημειωθεί, ότι η έρευνα αξιοποίησε αυτοματοποιημένα εργαλεία για τη συλλογή και ανάλυση όλων των άρθρων του περιοδικού, εξετάζοντας στοιχεία όπως τον αριθμό βιβλιογραφικών παραπομπών που περιέχουν τα άρθρα, τα ιδρύματα των συγγραφέων και διευθύνσεις ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ως στοιχεία επικοινωνίας τους.

Για τον εντοπισμό άρθρων, που πιθανώς είχαν γραφτεί με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης (ΤΝ), χρησιμοποιήθηκε ένα ευρετικό μοντέλο βασισμένο στον αριθμό βιβλιογραφικών παραπομπών μέσα στο κείμενο των άρθρων.

Το μοντέλο βασίστηκε στην παρατήρηση ότι βοηθοί ΤΝ, σαν το ChatGPT, δυσκολεύονται στη δημιουργία αξιόπιστων βιβλιογραφικών αναφορών.

Παράλληλα, ένα υποσύνολο των άρθρων εξετάστηκε χειροκίνητα για ενδείξεις συγγραφής από ΤΝ. Τέλος η ανάλυση ενισχύθηκε με τη χρήση του εργαλείου ανίχνευσης ΤΝ Turnitin.


lundi 2 juin 2025

Στην εποχή των Νεάντερταλ


Οι αρχαιολόγοι έλυσαν το μυστήριο μιας αρχαίας κουκκίδας μέσω… εγκληματολόγων

οι-αρχαιολόγοι-έλυσαν-το-μυστήριο-μια-563644699

Ενα βότσαλο με μία πανάρχαια κόκκινη κουκκίδα που βρέθηκε στο βραχώδες καταφύγιο San Lázaro, κοντά στη Σεγόβια χρειάστηκε τη συνδρομή… εμπειρογνωμόνων εγκληματολογίας για να αποκρυπτογραφηθεί. 

Η ιστορία του ήταν πολύ πιο αναπάντεχη απ’ό,τι μπορούσε κανείς να διανοηθεί, αφού η κόκκινη αυτή κουκκίδα ουσιαστικά υποδήλωνε την ικανότητα των Νεάντερταλ να κάνουν συμβολική τέχνη. 

Σύμφωνα με μία νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Archaeological and Anthropological Sciences, η ανακάλυψη αυτή έρχεται να προστεθεί σε ένα ολοένα και μεγαλύτερο σύνολο στοιχείων -μεταξύ των οποίων σχέδια σε επιφάνειες σπηλαίων- τα οποία ενισχύουν την υπόθεση ότι οι προϊστορικοί συγγενείς μας, οι οποίοι εξαφανίστηκαν πριν από περίπου 40.000 χρόνια, είχαν περισσότερες ομοιότητες με τους σύγχρονους ανθρώπους απ’ ό,τι εκτιμάτο έως σήμερα. 


«Οταν πρωτοείδαμε το βότσαλο, το κοιτούσαμε, όλη η ομάδα και οι φοιτητές, και σκεφτόμασταν πως μοιάζει με πρόσωπο», παραδέχεται η συνεπικεφαλής της έρευνας, Μαρία ντε Αντρές Χερέρο, καθητήτρια προϊστορίας στο Πανεπιστήμιο Compultense της Μαδρίτης. Αυτού του είδους το εύρημα σε ένα πλαίσιο Νεάντερταλ ήταν απροσδόκητο, πρόσθεσε η ίδια.

Η Χερέρο και η ομάδα της προσδιόρισαν την ηλικία του αποτυπώματος με ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα, εκφράζοντας τη βεβαιότητά τους πως είναι ηλικίας περίπου 43.000 χρόνων. Η πέτρα είχε βρεθεί κοντά σε μια κοίτη ποταμού και μεταφέρθηκε σκόπιμα στο καταφύγιο βράχων, εκτιμούν οι ερευνητές. Σε αντίθεση με άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν στο καταφύγιο, αυτό το βότσαλο ήταν ξεχωριστό: Φαινόταν να μην έχει καμία λειτουργική χρήση και είχε μια ιδιόμορφη κόκκινη κουκκίδα που προκάλεσε επιστημονικά τους ερευνητές.

Το εγκληματολογικό στην… αρχαιολογία

«Νιώσαμε πως η κόκκινη αυτή τελεία είχε κάτι, δεν ξέραμε τι… και πως ο μόνος τρόπος να μάθουμε πως υπήρχε δακτυλικό αποτύπωμα ήταν να επικοινωνήσουμε με τον καθ’ύλην αρμόδιο στην Ισπανία, την αστυνομία», εξηγεί η Χερέρο. 

Οι αρχαιολόγοι έλυσαν το μυστήριο μιας αρχαίας κουκκίδας μέσω… εγκληματολόγων-1 

Με τη συνδρομή του εγκληματολογικού της Μαδρίτης, οι ερευνητές διαπίστωσαν πως πάνω στο βότσαλο υπήρχε το αρχαιότερο ολόκληρο δαχτυλικό αποτύπωμα που έχει βρεθεί ποτέ – Φωτ.: Álvarez-Alonso, D., de Andrés-Herrero, M., Díez-Herrero, A. et al./Springer Nature

Με τη βοήθεια των ειδικών του εγκληματολογικού της Μαδρίτης in situ, οι ερευνητές μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν ότι, πράγματι, υπήρχε δακτυλικό αποτύπωμα μέσα στην κουκκίδα.

Ωστόσο, αρχικά, η αστυνομία ήταν επιφυλακτική σχετικά με το εύρημα. «Εχουν συνηθίσει να αναγνωρίζουν δακτυλικά αποτυπώματα πολύ πρόσφατα, δύο ημερών, μιας εβδομάδας, ενός μήνα… Αλλά αποτύπωμα 43.000 χρόνων ήταν πολύ περίεργο και πολύ δύσκολο γι’ αυτούς», σημειώνει η Χερέρο. 

Χρησιμοποιώντας εγκληματολογικές τεχνικές και πολυφασματική ανάλυση (μια προηγμένη μέθοδο λήψης εικόνων σε πολλαπλά μήκη κύματος), οι ειδικοί της έρευνας και η ομάδα μελέτης κατάφεραν να διακρίνουν ένα δακτυλικό αποτύπωμα μέσα στην κόκκινη κουκκίδα. «Πραγματικά δεν μπορούσαμε να το πιστέψουμε», δήλωσε η Χερέρο. Σύμφωνα με την ίδια, ο ιατροδικαστής δημιούργησε μια ειδική κάμερα για να καταγράψει το αποδεικτικό στοιχείο και ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκαν τέτοιες τεχνικές για την ανίχνευση ενός δακτυλικού αποτυπώματος Νεάντερταλ.

Το τμήμα απεικονιστικής τεχνολογίας της εγκληματολογικής ομάδας ανέλυσε στη συνέχεια το προϊστορικό ίχνος για να επιβεβαιώσει ότι ήταν συμβατό με ανθρώπινο δακτυλικό αποτύπωμα – και για να βεβαιωθεί ότι δεν ανήκε σε κανέναν από τους ερευνητές. Η αστυνομική μονάδα μπόρεσε να επαληθεύσει ότι πιθανότατα ανήκε σε ενήλικο άνδρα Νεάντερταλ.

Οι αρχαιολόγοι έλυσαν το μυστήριο μιας αρχαίας κουκκίδας μέσω… εγκληματολόγων-2 

Το σημείο στο βραχώδες καταφύγιο του San Lázaro όπου βρέθηκε το βότσαλο – Φωτ.: . Álvarez-Alonso, D., de Andrés-Herrero, M., Díez-Herrero, A. et al./Springer Nature

«Η επαλήθευση του δαχτυλικού αποτυπώματος από ειδικούς του εγκληματολογικού καταδεικνύει πέραν αμφιβολίας πως αυτό προήλθε από την άμεση επαφή με ένα ανθρώπινο δάχτυλο», δήλωσε ο Πολ Πετίτ, καθηγητής παλαιολιθικής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Durham του Ηνωμένου Βασιλείου.

Η «τέχνη» των Νεάντερταλ 

Το εύρημα αυτό ίσως είναι το αρχαιότερο ανθρώπινο αποτύπωμα που έχει βρεθεί ποτέ, σύμφωνα με τη Χερέρο. Ακόμη ένα, πιθανώς αρχαιότερο, είχε ανακαλυφθεί στο Κένιγκζαουε της Γερμανίας το 1963, ωστόσο, επρόκειτο για μερικό. 

Σύμφωνα με τη μελέτη, το δακτυλικό αποτύπωμα του San Lázaro θα μπορούσε επίσης να είναι το παλαιότερο που συνδέεται με χρωστική ουσία. Οι ερευνητές μπόρεσαν να επιβεβαιώσουν ότι η ώχρα, μια αργιλώδης χρωστική ουσία, εφαρμόστηκε στην άκρη του δακτύλου που άφησε το σημάδι του στο πλούσιο σε χαλαζία γρανιτένιο βότσαλο.

Η στατιστική μοντελοποίηση που χρησιμοποίησαν οι ερευνητές έδειξε ότι το σημάδι στο βότσαλο δεν ήταν «τυχαίο», αλλά πιθανότατα σκόπιμα τοποθετημένο, σύμφωνα με τη Χερέρα. 

Για τον Πετίτ, το εύρημα δεν αποτελεί έκπληξη, πάντως. «Αποτελεί ένα ακόμη δείγμα των νέων δεδομένων που αποκαλύπτουν την οπτική κουλτούρα των Νεάντερταλ», εξηγεί. «Πρόκειται για ένα αξιοθαύμαστα σαφές και αδιαμφισβήτητο παράδειγμα της χρήσης της κόκκινης χρωστικής από τους Νεάντερταλ και ένα από τα ολοένα και περισσότερα στοιχεία που αποκαλύπτουν ότι χρησιμοποιούσαν συστηματικά χρωστικές ουσίες για να αφήνουν σημάδια του σώματός τους (χέρια, άκρες δακτύλων) σε τοίχους σπηλαίων και φορητά αντικείμενα».

Οι αρχαιολόγοι έλυσαν το μυστήριο μιας αρχαίας κουκκίδας μέσω… εγκληματολόγων-3 

Ζώνες της χρωστικής πάνω στο βότσαλο – Φωτ.: Pedro A. Saura Ramos

Μια θεωρία είναι ότι οι κοιλότητες πάνω στο βότσαλο μοιάζουν με μέρη ενός προσώπου: μάτια, στόμα και πηγούνι. Η τοποθέτηση της κόκκινης κουκίδας, υπέθεσαν οι ερευνητές, θα μπορούσε να είναι η θέση μιας μύτης. Αν ισχύει αυτή η υπόθεση, η σήμανση του βότσαλου θα αποτελούσε ένα οπτικό σημάδι με συμβολικό σκοπό.

«Ένα νόημα ή μήνυμα υπάρχει, όσο απλό και αν φαίνεται το αντικείμενο και η ενέργεια», γράφουν στη μελέτη οι ερευνητές, προσθέτοντας πως υπάρχουν λόγοι να υποθέτουν πως το βότσαλο είχε σκοπό να αποτελέσει την αναπαράσταση ενός προσώπου.

Νεάντερταλ VS σύγχρονων 

Αν αυτό ισχύει, η κατανόηση των επιστημόνων για το τι ήταν ικανοί να κάνουν οι Νεάντερταλ θα μπορούσε να εξακολουθήσει να εξελίσσσεται. «Το γεγονός ότι το βότσαλο επιλέχθηκε λόγω της εμφάνισής του και στη συνέχεια σημαδεύτηκε με ώχρα δείχνει ότι υπήρχε ανθρώπινο μυαλό ικανό να συμβολοποιεί, να φαντάζεται, να εξιδανικεύει και να προβάλλει τις σκέψεις του σε ένα αντικείμενο», έγραψαν οι συγγραφείς της μελέτης.

Οι αρχαιολόγοι έλυσαν το μυστήριο μιας αρχαίας κουκκίδας μέσω… εγκληματολόγων-4

 

Οι κοιλότητες που σχηματίζονται στο βότσαλο μοιάζουν με χαρακτηριστικά προσώπου (μάτια, μάγουλα, στόμα). Οι επιστήμονες εκτιμούν πως ο Νεάντερταλ «καλλιτέχνης» έβαλε την πινελιά του, σχηματίζοντας μια κόκκινη μύτη – Álvarez-Alonso, D., de Andrés-Herrero, M., Díez-Herrero, A. et al./Springer Nature

Αν και δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζει κανείς με βεβαιότητα, η Χερέρο εκτιμά πως είναι μια επίδειξη του πώς η κατανόησή μας για τη «λεπτή γραμμή» που χωρίζει τους Νεάντερταλ από τους σύγχρονους ανθρώπους γίνεται όλο και πιο λεπτή. «Ήταν σε θέση να αναγνωρίσουν πρόσωπα σε αντικείμενα, όπως εσείς κι εγώ είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε ένα λιοντάρι στα σύννεφα», είπε.

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Πετίτ προσφέρει μια παρόμοια προοπτική, υποστηρίζοντας πως τα ευρήματα συμφωνούν με «τα ολοένα και περισσότερα στοιχεία πως οι η φαντασία των Νεάντερταλ πειραματιζόταν με την ανθρώπινη μορφή και με την επέκτασή της μέσα και πάνω στα αντικείμενα του φυσικού τους κόσμου».

Πηγή: CNN

αρχαιολογία Έρευνα Ισπανία Νεάντερταλ

 

 


OSZAR »